بیوگرافی بازیگران خارجی

آلفردو جیمز «اَل» پاچینو (زادهٔ ۲۵ آوریل ۱۹۴۰) هنرپیشه آمریکایی و از برندگان جایزه اسکار است.

زندگی 
آلفردو جیمز پاچینو در نیویورک دیده به جهان گشود و پدرش سالواتور پاچینو (زاده شهر کورلئونه) کارمند شرکت بیمه و مادرش رز پاچینو (دارای تبار آمریکایی-ایتالیایی) خانه‌دار بود. والدین او هنگامی کودکی او از هم جدا شدند. پدربزرگ و مادربزرگ او در اصل اهل سیسیل بودند.

وی در دوران جوانی و در حالی که بیش از ۲۲ سال از زندگی‌اش نمی‌گذشت، مادرش را از دست داد. پاچینو پیش از مرگ مادرش، زندگی چندان لذت‌بخشی را پشت سر نگذاشته بود و چون والدینش خیلی زود از هم جدا شده بودند، مجبور شد به همراه مادرش به خانه پدربزرگش نقل مکان کرده و در آن‌جا اقامت کند.

بازیگری 
دهه ۱۹۷۰ 
ورود او به عرصهٔ بازیگری را باید سال ۱۹۶۹ دانست. پاچینو در این سال در فیلم ناتالی و من بازی کرد و دو سال پس از آن نیز ایفای نقشی در وحشت در نیدل پارک را پذیرفت. اما بازی در این دو فیلم هرگز او را راضی نکرد تا اینکه فرانسیس فورد کاپولا تصمیم به ساخت یکی از شاهکارهای تاریخ سینما یعنی فیلم پدرخوانده گرفت و نقش «مایکل کورلئونه» به او واگذار شد. در ابتدا کاپولا جک نیکلسون را برای ایفای نقش در پدر خوانده انتخاب کرد اما نیکلسون این پیشنهاد را رد کرد چراکه به گفته خودش نقش یک ایتالیایی را باید یک ایتالیایی بازی کند و با این کار ناخواسته بزرگترین شانس زندگی پاچینو را به او بخشید. پاچینو برای این فیلم نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد که به آن نرسید.


دهه ۱۹۸۰ 
در سال ۱۹۷۳ او در فیلم‌های مترسک و سرپیکو بازی کرد. در مترسک نقش آدمی سرگشته را داشت که در پی هویت خویش است و در سرپیکو نیز یک پاچینوی تمام عیار بود. وی در این فیلم نقش فرانک سرپیکو افسر پلیسی را بازی کرد که فساد افسران مافوق خود را افشا می‌کند. پاچینو در همان سال بار دیگر نامزد دریافت اسکار شد اما باز هم این جایزه نصیبش نشد. اما منتقدان، جایزهٔ گلدن گلوب را به سبب بازی در سرپیکو به وی اهدا کردند. از دیگر بازی‌های چشمگیر پاچینو می‌توان به حضورش در فیلم‌های پدرخوانده ۲ (۱۹۷۴)،بعد از ظهر سگی (۱۹۷۵)و فیلم و عدالت برای همه (۱۹۷۹) اشاره کرد. پاچینو برای بازی در همه این فیلم‌ها نامزد اسکار شد ولی بدان دست نیافت. او می‌گوید:
«من برای اسکار بازی نمی‌کنم، چون بازیگری عشق من است، عشقی که هرگز نمی‌توانم رهایش کنم»

او برای بازی در فیلم‌هایی چون کرامر علیه کرامر (۱۹۷۹)، اینک آخرالزمان و متولد چهارم جولای (۱۹۸۹) دعوت شد ولی او این پیشنهادها را قبول نکرد. هنگامی که کاپولا برای فیلم اینک آخرالزمان او را دعوت کرد، پاچینو در یک جمله پاسخ منفی به او داد: «من با تو به جنگ نخواهم آمد».

دهه ۱۹۹۰ 
دههٔ ۱۹۹۰ را برای باید دههٔ نوینی برای پاچینو دانست، زیرا او که پس از بازی در فیلم انقلاب (۱۹۸۵) مبتلا به ذات الریه شده و مدت چهار سال نیز از عالم سینما دور مانده بود، در فیلم دریای عشق (۱۹۸۹) بار دیگر خوش درخشید. از فیلم‌های معروف او در این دهه می‌توان به دیک تریسی، پدرخوانده ۳ (۱۹۹۰)، فرانکی و جانی (۱۹۹۱)، گلن گری گلن راس (۱۹۹۲)، راه کارلیتو (۱۹۹۳)، التهاب (۱۹۹۵)، تالار شهر (۱۹۹۶)، وکیل مدافع شیطان، دنی براسکو (۱۹۹۷) و خودی (فیلم) (۱۹۹۸) اشاره کرد. اما برترین فیلم او در این دهه، بوی خوش زن در سال ۱۹۹۲ است که جایزه اسکار را برایش به ارمغان آورد. او در این فیلم ایفاگر نقش مرد نابینایی بود که عشق به همنوع را به بهترین شکل ممکن بیان می‌کند. علاوه بر جایزهٔ اسکار، جایزه گلدن گلاب نیز برای این فیلم از سوی منتقدان، به او اعطا شد. زمانی که نقش شیطان در فیلم وکیل مدافع شیطان (۱۹۹۷) را ایفا کرد، همه بزرگان، نامداران و تماشاگران سینما و مردم عادی او را نابغه خواندند.

در سال ۱۹۹۶ از سوی انجمن گوتام جایزه ویژهٔ یک عمر فعالیت هنری نصیبش شد و پیش از آن نیز از سوی فستیوال بین‌المللی فیلم سن سباستین اسپانیا، جایزه مشابهی به او اهدا شد.

سال۲۰۱۰ به بعد 
او در سال ۲۰۰۲ در فیلم بی خوابی نقش یک کاراگاه را بازی کرد که در تعقیب یک قاتل حرفه‌ای است. تاجر ونیزی (۲۰۰۴) را باید بهترین فیلم او از سال ۲۰۰۰ به بعد دانست.

سبک بازی 
پاچینو در بازیگری دارای سبک ویژه‌ای است و به واقع سرشار از استعداد است و به خوبی می‌تواند ایفاگر هر نقشی باشد. نکتهٔ برجسته در بیشتر بازیهای او این است که مخاطب را با خود همراه می‌سازد. صدای گرم و دلنشین او در بازی به پاچینو کمک فراوانی می‌کند، گویی اعضای بدنش همه هنگام بازی واقعاً بازیگر هستند.

کمتر بازیگری در سینمای جهان می‌توان سراغ گرفت که نظیر پاچینو قدرت بازی با چشم را داشته باشد. چشمان پاچینو قدرت صحبت کردن با مخاطب را دارد و می‌توان برق خاصی را در دیدگان وی احساس کرد. این یکی از امتیازات منحصر به فرد او است و فیلم پدرخوانده ۲ اوج بازی وی با چشمهایش به شمار می‌رود. قدرت و تأثیر نگاه او صحنه‌های جاودانه‌ای را در تاریخ سینمای جهان خلق کرده‌است. به‌عنوان مثال بازی استثنایی او در سکانس مرگ سولاتسو و پلیس خیانت کار در فیلم پدر خوانده ۱، استعداد بی نظیرش را به نمایش می‌گذارد.

در میان ستاره‌های هالیوود، بازیگران انگشت‌شماری چون مارلون براندو را می‌توان یافت که صدایی مانند او داشته باشند.

زندگی شخصی 
پاچینو تاکنون ازدواج نکرده‌است اما سه فرزند به او منسوب است که یکی از آنان دختری به نام جولی ماریاست (متولد ۱۹۸۸) که در پی رابطهٔ چندین ساله‌اش با مربی بازیگری آموزشگاه لی استراسبرگ، «جن ترنت»، به دنیا آمد و دو فرزند دیگر دوقلوهایی با نام‌های انتون و اولیویا هستند (متولد ۲۰۰۱) که آن‌ها نیز ثمرهٔ رابطه ناموفقش با «بورلی دی آنجلو» بودند.

نقل‌قول‌ها 
دانیل دی-لوئیس:« آل پاچینو به دنبال اسکار نیست بلکه این اسکار است که به دنبال آل پاچینو می‌گردد. »


فرانسیس فورد کاپولا:« اگر کارگردان نمی‌شدم دوست داشتم یک پاچینو می‌بودم. »


خسرو خسروشاهی (دوبلور آل پاچینو):« او یک استاد به تمام معنی ست. »

فیلم‌شناسی 
فیلم‌ها

سال عنوان نقش توضیحات
۱۹۶۹ ناتالی و من تونی شروع کار
۱۹۷۱ وحشت در نیدل پارک بابی
۱۹۷۲ پدرخوانده مایکل کورلئونه نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
۱۹۷۳ مترسک لیون
۱۹۷۳ سرپیکو فرانک سرپیکو نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد، برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۷۴ پدرخوانده ۲ مایکل کورلئونه نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد، برنده جایزه بفتا بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۷۵ بعدازظهر سگی سانی ورتزیک نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد، برنده جایزه بفتا بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۷۷ بابی دیرفیلد بابی دیرفیلد
۱۹۷۹ ... و عدالت برای همه (فیلم) آرتورکیرکلند نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۸۰ گشت زنی استیوبرنز
۱۹۸۲ نویسنده! نویسنده! ایوان تراوالیان
۱۹۸۳ صورت زخمی تونی مونتانا
۱۹۸۵ انقلاب تام داب
۱۹۸۹ دریای عشق فرانک کلر
۱۹۹۰ بدنام محلی گراهام
۱۹۹۰ دیک تریسی آلفونسه کاپریس نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
۱۹۹۰ پدرخوانده ۳ مایکل کورلئونه
۱۹۹۱ فرانکی و جانی جانی
۱۹۹۲ گلن گری گلن راس ریکی روما نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
۱۹۹۲ بوی خوش زن فرانک اسلید برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد، برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۹۳ راه کارلیتو کارلیتو
۱۹۹۵ دو روی سکه جیتانوساباتونی
۱۹۹۵ مخمصه وینسنت هانا
۱۹۹۶ به دنبال ریچارد ریچارد سوم نویسنده, تهیه کننده و کارگردان همچنین راوی
۱۹۹۶ تالار شهر جان پاپاس
۱۹۹۷ دنی براسکو بنجامین روگیرو
۱۹۹۷ وکیل مدافع شیطان جان میلتون
۱۹۹۹ نفوذی لوول برگمن
۱۹۹۹ هر یکشنبه موعود(یکشنبه چقدر می‌گیری؟) تونی دآماتو
۲۰۰۰ کافه چینی هری لوین کارگردان
۲۰۰۲ بی‌خوابی ویل دورمر
۲۰۰۲ سیمون ویکتورترانسکی
۲۰۰۲ مردمی که می‌شناسم الی ورمن
۲۰۰۳ تازه کار والتربورک
۲۰۰۳ گیگلی استارکمن
۲۰۰۳ فرشتگان در آمریکا روی کاهن برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد
۲۰۰۴ تاجر ونیزی شیلوک
۲۰۰۵ دو نفر برای پول والترآبرامز
۲۰۰۷ سیزده یار اوشن ویلی بانک
۲۰۰۷ ۸۸ دقیقه دکترجک گرام
۲۰۰۸ قتل عادلانه دیویدفیسک
۲۰۱۰ تو جک را نمی‌شناسی دکترجک کورکیان برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد - فیلم تلویزیونی
۲۰۱۱ پسر هیچکس کارآگاه استنفورد
۲۰۱۱ وایلد سالومه پادشاه هیرودیس کارگردان
۲۰۱۱ جک و جیل خودش برنده جایزه تمشک طلایی برای بدترین بازیگر نقش مکمل مرد و بدترین فیلمنامه دو نفره (آدام سندلر با یکی از این‌ها: کتی هولمز، آل پاچینو یا آدام سندلر)
۲۰۱۳ گوتی آنیلو دلاکروسه

جوایز 
۱۹۷۲ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد - پدرخوانده.
۱۹۷۳ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد - سرپیکو.
۱۹۷۴ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد - پدرخوانده ۲.
۱۹۷۵ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد - بعدازظهر سگی.
۱۹۷۹ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد - عدالت برای همه.
۱۹۹۰ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد - دیک تریسی.
۱۹۹۲ - نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد - گلن گری گلنراس.
۱۹۹۲ - برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد - بوی خوش زن.
۱۹۷۵ - برنده جایزه بفتا بهترین بازیگر نقش اول مرد - بعدازظهر سگی.
۱۹۷۵ - برنده جایزه بفتا بهترین بازیگر نقش اول مرد - پدرخوانده ۲.
۲۰۰۳ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد - فرشتگان در آمریکا.
۱۹۹۲ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد - بوی خوش زن.
۱۹۷۳ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد - سرپیکو.
۲۰۰۷ - تقدیر از او در مراسم AFI به خاطر یک عمر تلاش در عرصه سینما و بازیگری...
۲۰۱۱ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش اول مرد - فیلم تلویزیونی تو جک را نمی‌شناسی.

معرفی کتاب

انتشارات ساقی
مبانی سینما 1
ویلیام فیلیپس
سال انتشار: 1389
مترجم: رحیم قاسمیان

برخی بیم آن دارند که بررسی فیلم‌های سینمایی و دیگر هنرهای خلاق تخیلی، سبب شود لذت تجربه‌ی دست اول آن‌ها از دست برود. ولی بیشتر تماشاگران با راهنمایی و فرصت دستیابی به برداشت شخصی خود از فیلم‌ها درمی‌یابند که بررسی فیلم به لذت بردن هر چه بیشتر از آن کمک می‌کند و در عین حال، به درک کوشش‌ها و خلاقیت دست‌اندرکاران آن نیز مدد می‌رساند. از سوی دیگر، آشنایی با جنبه‌های تازه‌ای از سینما، بیش از پیش مشاهده‌ی فیلم‌ها را نزد تماشاگر لذت‌بخش می‌کند. نویسنده در این کتاب می‌کوشد کارکرد به‌کارگیری تمام مواردی که در ساختن فیلم به کار می‌رود را بیان کند. میزانسن، فیلم‌برداری، تدوین و صدا عناوین بخش‌های این کتاب هستند. ویلیام فیلیپس مدرس سینما است. او دکترای خود را در رشته‌ی ادبیات نمایشی و مطالب سینمایی از دانشگاه ایندیانا دریافت کرده است که یکی از ده دانشگاه برتر ایالات متحده است.

بیوگرافی کارگردانان خارجی

فرانسیس فورد کوپولا (به انگلیسی: Francis Ford Coppola) ‏(۷ آوریل ۱۹۳۹، دیترویت، میشیگان) یکی از مشهورترین کارگردانان و تهیه‌کنندگان آمریکایی ایتالیایی‌تبار سینمای هالیوود است. او به جز کارگردانی، فیلمنامه می‌نویسد، شراب تجارت می‌کند، مجله چاپ می‌کند و صاحب هتل نیز هست. او را بیشتر به خاطر ساخت سه‌گانه پدرخوانده می‌شناسند. وی برنده پنج اسکار شامل یک اسکار بهترین فیلم ، یک اسکار بهترین کارگردانی و سه اسکار بهترین فیلمنامه شده است. کوپولا همچنین برنده چهار گلدن گلوب و دو نخل طلا کن شده است.

زندگی‌نامه 

کوپولا در ۱۹۳۹ در دیترویت به دنیا آمد اما کودکی و نوجوانی خود را در نیویورک همراه با خانواده آمریکایی ایتالیایی خود گذراند. پدرش کارمینه کوپولا آهنگساز و موسیقیدان درارکستری شهرشان (دیترویت)فلوت می‌زد و مادرش بازیگر بود. او کودکی سختی را به خاطر فلج اطفال پشت سر گذاشت. او مدرک خود را در ادبیات نمایشی از دانشگاه هوفسترا اخد نمود و سپس به دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس به تحصیل فیلم‌سازی پرداخت. او کار خود را در سینما با دستیاری راجر کورمن شروع کرد و در چند فیلم به عناوین مختلف او را یاری کرد. او ابتدا اولین فیلمنامهٔ خود را با نام ۰پیلما. پیلما)نوشت و در سال ۱۹۶۳ اولین فیلم خود را ساخت و در چهار سال بعد از آن مشغول فیلم‌نامه نوشتن شد او توانست درسال ۱۹۶۶ برنده اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی شود. در سال ۱۹۶۶ کمپانی مستقل فیلم زئوتروپ را همراه با جورج لوکاس تأسیس کرد. اولین فیلم این کمپانی به کارگردانی جورج لوکاس و تهیه‌کنندگی کوپولا بود. دومین فیلمی که به این صورت تهیه شد توانست در پنج رشته جایزه اسکار نامزد شود که یکی از این نامزدی‌ها جایزه بهترین فیلم بود. تکه کلام پدر خوانده همچنین تکه کلام دون کرلئونه در فیلم پدر خوانده ۱ سبب شد که کانگسترها و مافیایی‌های آمریکا از تکه کلام (پیشنهادی می‌دم که نتونه رد کنه)استقبال فراوانی کردند و یکی از تکه کلام‌های رایج انها بود.

منتخب فیلم‌شناسی 

جنون ۱۳
رنگین کمان فینیان
مردم باران
حالا تو بچه بزرگی هستی (۱۹۶۶)
پدرخوانده (۱۹۷۲)
مکالمه (۱۹۷۴)
پدرخوانده: قسمت دوم (۱۹۷۴)
اینک آخرالزمان (۱۹۷۹)
پدرخوانده: قسمت سوم (۱۹۹۰)
قلب تاریکی
دراکولای برام استوکر (۱۹۹۲)
باران‌ساز (۱۹۹۷)
جوانی بدون جوانی (۲۰۰۷)
تترو (۲۰۰۹)

جوایز 
۱۹۹۱ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم پدرخوانده: قسمت سوم
۱۹۹۱ - نامزد اسکار بهترین فیلم برای فیلم پدرخوانده: قسمت سوم
۱۹۸۰ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم اینک آخرالزمان
۱۹۸۰ - نامزد اسکار بهترین فیلم برای فیلم اینک آخرالزمان به همراه فرد روس، گری فدریکسون و تام استرنبرگ
۱۹۸۰ - نامزد اسکار فیلمنامه اقتباسی برای فیلم اینک آخرالزمان به همراه جان میلوش
۱۹۷۵ - برنده اسکار کارگردانی برای فیلم پدرخوانده: قسمت دوم
۱۹۷۵ - برنده اسکار بهترین فیلم برای فیلم پدرخوانده: قسمت دوم به همراه گری فدریکسون و فرد روس
۱۹۷۵ - برنده اسکار فیلمنامه اقتباسی برای فیلم پدرخوانده: قسمت دوم به همراه ماریو پوزو
۱۹۷۵ - نامزد اسکار بهترین فیلم برای فیلم مکالمه
۱۹۷۵ - نامزد اسکار فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم مکالمه
۱۹۷۴ - نامزد اسکار بهترین فیلم برای فیلم گرافیتی آمریکایی به همراه گری کورتز
۱۹۷۳ - برنده اسکار فیلمنامه اقتباسی برای فیلم پدرخوانده به همراه ماریو پوزو
۱۹۷۳ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم پدرخوانده
۱۹۷۱ - برنده اسکار فیلمنامه غیر اقتباسی برای فیلم پاتن به همراه ادموند نورث
۱۹۷۹ - برنده جایزه فیپرسکی جشنواره کن برای فیلم اینک آخرالزمان
۱۹۷۹ - برنده نخل طلای جشنواره کن برای فیلم اینک آخرالزمان
۱۹۷۴ - برنده نخل طلای جشنواره کن برای فیلم مکالمه
۱۹۶۷ - نامزد نخل طلای جشنواره کن برای فیلم حالا تو بچه بزرگی هستی

بیوگرافی کارگردانان خارجی

ریدلی اسکات (به انگلیسی: Sir Ridley Scott) (زادهٔ ۳۰ نوامبر ۱۹۳۷) کارگردان انگلیسی است. وی تاکنون سه بار برای فیلم‌های گلادیاتور، تلما و لوییز و سقوط شاهین سیاه نامزد جایزه اسکار بهترین کارگردانی شده است.

وی برای فیلم گلادیاتور برنده جایزه اسکار شد.


ریدلی اسکات تا ۴۰ سالگی هیچ فیلمی نساخت اما ار آن زمان به بعد لیستی از فیلم های موفق را در کارنامه ی خود ثبت کرد از تلما و لوئیس تا گلادیاتور.فیلم جدید او گانگستر آمریکایی در آستانه ی تولد ۷۰ سالگی اش نشان دهنده ی تلاش وعلاقه ی بی پایان او به سینماست.

فیلم شناسی 
۱۹۷۹- بیگانه
۱۹۸۲- بلید رانر
۱۹۸۶- افسانه
۱۹۹۱- تلما و لوییز
۲۰۰۰- گلادیاتور
۲۰۰۱- هانیبال
۲۰۰۵- پادشاهی بهشت
۲۰۰۶- تریستان و ایزولد
۲۰۰۷- گانگستر آمریکایی
۲۰۰۸- یک مشت دروغ
۲۰۱۰- رابین هود
٢٠١٢- پرومتیوس

بیوگرافی کارگردانان ایرانی

ناصر تقوایی متولد ۱۳۲۰ آبادان، یکی از کارگردانان ایران و فارغ التحصیل ادبیات و زبان فارسی است.

تقوایی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تحصیل کرد و قبل از شروع کار در سینما، جذب تلویزیون شد و با ساخت سریال تلویزیونی مورد توجه قرار گرفت.


زندگی و فعالیت‌ها 
ناصر تقوایی فعالیت سینمایی خود را با همکاری در گروه فنی فیلم خشت و آینه به کارگردانی ابراهیم گلستان آغاز کرد. وی با ساخت آرامش در حضور دیگران در سال ۱۳۴۹ به صورت جدی وارد سینما گردید و هوشمندانه به سراغ کاری از غلامحسین ساعدی رفت و آن را به فیلمنامه برگرداند.

در حال حاضر او به عکاسی به صورت مستقل و تدریس فیلمنامه نویسی در موسسه کارنامه مشغول است.

آثار شناسی 

سریال
سریال دایی‌جان ناپلئون (۱۳۵۴)
فیلم [ویرایش]
صادق کرده (۱۳۵۰)
آرامش در حضور دیگران (۱۳۴۹)
نفرین (۱۳۵۲)
ناخدا خورشید (۱۳۶۵)
ای‌ایران (۱۳۶۸)
کشتی یونانی (۱۳۷۷)
کاغذ بی‌خط (۱۳۸۰)
زنگی و رومی (نیمه تمام)
چای تلخ (نیمه تمام)

فیلم مستند
تاکسی متر(مستند)
باد جن (مستند)
تمرین آخر (۱۳۸۳)
مشهد اردهال
فروغ فرخزاد

فیلم کوتاه 
رهایی (۱۳۴۹)

فیلم نامه 
انسان کامل
کبریت بی خطر
چای تلخ

داستان 
تابستان همانسال (هشت داستان پیوسته)

معرفی فیلم خارجی

نام فیلم : آزمایش - The Experiment
محصول سال : 2010
هنرپیشگان : Forest Whitaker, Adrien Brody, Cam Gigandet, Clifton Collins Jr., Maggie Grace
کارگردان : Paul Scheuring
خلاصه فیلم : فیلم بر اساس آزمایش زندان استنفورد که در سال 1972 روی داده بود ساخته شده است . یک زندان موقتی کامل ، شامل سلول ها ، میله ها و دوربین های نظارت در یک آزمایشگاه ایجاد می شود. 20 مرد برای دو هفته به عنوان زندانی و نگهبان استخدام می شوند. زندانی ها در سلول زندانی می شوند و وظیفه دارند از مقررات پیروی کنند و نگهبان ها هم مامور اجرای قانون بدون خشونت فیزیکی هستند . هر کسی بخواهد می تواند در هر زمانی آزمایش را ترک کند با این شرط که دستمزدی دریافت نخواهد کرد . در ابتدا روابط بین زندانی ها و نگهبانان همراه با کمی تنش و ناامنیست . اما کم کم این تنش ها بالا می گیرد و هر دو طرف سعی می کنند کنترل اوضاع را در دست بگیرند...

گروه فیلم : درام,هیجانی

آزمایش.یکی از بهترین ایده های اولیه برای ساخت فیلمی موفق در آزمایش بکار رفته اما خود فیلم چیز دیگری از آب در آمده یعنی فرم(انتخاب ساختاری برای بیان مطلب ) با لحن(یکدستی ،تناسب و داشتن یک ضرباهنگ خاص در همه چیزها فیلم از بازی ها و میزانسن ها گرفته تا قصه اصلی و خرده داستان ها فرعی )مطابقت زیادی ندارد.کاراکترها با تعریف های سطحی در اول فیلم خودشان را معرفی می کنند . جز یکی دو نفر بقیه در طول داستان مجالی برای معرفی شخصیتشان پیدا نمی کنند .اما نمی توان براحتی از ایده خوب فیلم یعنی نشان دادن چهره اصلی هر فرد در زمان قدرت داشتن گذشت .در کل آزمایش فیلمیست با ایده ای درخشان که دیدنش خالی از لطف نیست.

بازی بازیگران:۴.۵ از ۱۰.

فیلمنامه:۵ از ۱۰.

کارگردانی:۴ از ۱۰.

فرم فیلم:۳ از ۱۰.

لحن و ریتم فیلم:۱.۵ از ۱۰.

خود فیلم:۳ از ۱۰.

بیوگرافی کارگردانان ایرانی

ابراهیم حاتَمی‌کیا (متولد ۱۳۴۰ در تهران) از کارگردانان ایرانی است. او دانش‌آموختهٔ رشته فیلمنامه‌نویسی از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است. وی فعالیت‌های سینمایی خود را با ساخت فیلمهای کوتاه و مستند در رابطه با سینمای جنگ آغاز کرد. وی به غیر از کارگرانی به فیلمنامه‌نویسی و تدوین فیلم‌های سینمایی نیز پرداخته‌است. او برای ساخت فیلم آژانس شیشه ای جایزه بهترین فیلمنامه و کارگردانی را از شانزدهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.

او تا کنون موفق شده برای فیلم‌های «دیده‌بان»، «مهاجر»، «آژانس شیشه‌ای»، «به نام پدر» و به رنگ ارغوان برندهٔ جایزه از جشنواره فیلم فجر گردد.

بسیاری از جناح های سیاسی کشور علاقمندند که وی را در اردوگاه خود وارد کنند. با این حال این کارگردان به غیر از حمایت رسمی از سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1376، از گروه یا جریان خاصی حمایت نکرده است. حاتمی کیا در مراسم تودیع سیدمحمدخاتمی از وزارت فرهنگ در سال 71 نیز سخنرانی مهمی انجام داد. 

فیلم‌شناسی 

فیلم‌های سینمایی
هویت (۱۳۶۵)
دیده بان (۱۳۶۷)
مهاجر (۱۳۶۸)
وصل نیکان (۱۳۷۰)
از کرخه تا راین (۱۳۷۱)
خاکستر سبز (۱۳۷۲)
بوی پیراهن یوسف (۷۴/۱۳۷۳)
برج مینو (۱۳۷۴)
آژانس شیشه‌ای (۱۳۷۶)
روبان قرمز (۱۳۷۷)
موج مرده (۱۳۷۹)
ارتفاع پست (۱۳۸۰)
به رنگ ارغوان (۱۳۸۳)
به نام پدر (۱۳۸۴)
دعوت (۱۳۸۷)
گزارش یک جشن (١٣٨٩)
چمران (١٣۹۱)

سریال‌های تلویزیونی 
خاک سرخ (۱۳۸۱)
حلقهٔ سبز (۱۳۸۵)

بازیگر 
دیده بان (۱۳67)
بوی پیراهن یوسف (۷۴/۱۳۷۳)
دعوت (۱۳۸۷)
کلاه قرمزی ۸۸(۱۳۸۷)
زندگی خصوصی آقا و خانم میم(۱۳٩۰)

بیوگرافی کارگردانان ایرانی

داریوش مهرجویی (زادهٔ ۱۷ آذر ۱۳۱۸) کارگردان، نویسنده و مترجم ایرانی است. مهرجویی با ساخت فیلم گاو در سال ۱۳۴۸ نگاه‌ها را متوجه سینمای ایران کرد و به موج نوی سینمای ایران شکل داد. پس از انقلاب مدتی از ایران مهاجرت کرد اما چند سال بعد بازگشت و به فیلم‌سازی پرداخت. هرچند از آغاز فعالیت فیلم‌سازی‌اش تا کنون تعدادی از فیلم‌های‌اش توقیف شده‌اند اما همچنان به ساختن فیلم‌های متفاوت ادامه می‌دهد. او جوایز متعدد بین‌المللی دریافت کرده‌است و داور جشنواره‌های سینمایی زیادی هم بوده‌است. علاوه بر سینما به نوشتن رمان و نیز ترجمه هم می‌پردازد. فیلم بلند او سنتوری توقیف، و چندسال بعد فقط پروانه نمایش ویدیویی دریافت کرد.. 

زندگینامه 
داریوش مهرجویی در ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران در محلهٔ شاپور، درخونگاه، در خانواده‌ای از طبقه متوسط به‌دنیا آمد. در کودکی تحت تاثیر مادربزرگش که مسلمانی معتقد بود قرار می‌گیرد. خود در مصاحبه‌ای در سال ۱۳۵۱ در این باره می‌گوید:«مادر بزرگم از آن نمازخوان‌های دوآتشه بود. و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده‌سالگی، شدم بودم یک مسلمان واقعی. نماز و روزه‌ام یک آن ترک نمی‌شد.  اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه‌ام به حساب می‌آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجا کدر شد و ایمانم رفت از دست.» در نوجوانی به موسیقی علاقه‌مند می‌شود و مدت کوتاهی به کلاس آموزش موسیقی، آقای زندی، هم می‌رود اما نزد پدرش که موسیقی ایرانی را خوب می‌شناخت به نواخت سنتور پرداخت و بعد به موسیقی کلاسیک غربی آشنا می‌شود و به نواختن پیانو و نوشتن قطعاتی برای پیانو می‌پردازد. در ۱۷ سالگی به سینما علاقه‌مند می‌شود و برای درک بهتر فیلم‌های روز به آموختن زبان انگلیسی می‌پردازد. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و یک سال در هتل آتلانتیک مدیر می‌شود و سپس بیست ساله بود که برای ادامهٔ تحصیل به کالیفرنیا در آمریکا رفت. نخستن به خواندن سینما رو آورد اما خیلی زود سینما را رها کرد و به فلسفه پرداخت و در سال ۱۳۴۴ از دانشگاه یوسی‌ال‌ای در لس‌آنجلس لیسانس فلسفه گرفت. در همین سال سردبیری نشریهٔ پارس ریویو در لس‌آنجلس را به‌عهده گرفت و سال بعد به تهران آمد و در سال ۱۳۴۶ نخستین فیلم خود به نام الماس ۳۳ که فیلمی بسیار پرهزینه بود را ساخت. این فیلم در ۵ بهمن ۱۳۴۶ در تهران روی پرده آمد و فروش متوسطی داشت و با توجه به هزینهٔ بالای ساخت آن شکستی تجاری محسوب می‌شد و توجه منتقدین را هم چندان به خود جلب نکرد اما در ۱۳۴۸ با هم‌کاری غلامحسین ساعدی فیلم‌نامهٔ گاو را از روی یکی از داستان‌های کوتاه عزادارن بیل نوشتهٔ ساعدی نوشت و کارگردانی کرد. این فیلم برای مهرجویی و سینمای ایران جوایز متعددی را در جشنواره‌های بین‌المللی به ارمغان آورد. گاو هم از نظر تجاری هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد و فصل جدیدی در سینمای ایران گشود. طی چهل سال گذشته به جز وقفهٔ چند سالهٔ پس از انقلاب ۱۳۵۷ و وقایع بعد از آن که منجر به مهاجرت مهرجویی به فرانسه شد، او همواره یکی از فیلم‌سازان مطرح و پرکار ایرانی بوده‌است.وی ابتدا با فریال جواهریان ازدواج کرد که یکی از طراحان صحنه و لباس نامی سینمای ایران به شمار می رفت اما این ازدواج با طلاق پایان گرفت.سپس وی با وحیده محمدی فر که از فیلمنامه نویسان سینماست ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دختری به نام مونا است.محمدی فر در فیلمهای متاخر مهرجویی، نقش بازوی فعال وی را داشته است.

فیلم‌شناسی 

کارگردان 
الماس ۳۳ (۱۳۴۶)
گاو (۱۳۴۸)، تهیه‌کننده، نمایش داده شده در جشنواره‌های کن، برلن، مسکو، لندن، لوس‌انجلس و... و پخش شده در اغلب کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی.
آقای هالو (۱۳۴۹)، نمایش داده شده در جشنواره‌های برلن، مسکو، لندن و...
پستچی (۱۳۵۱)، فیلم هفتم از ده فیلم برگزیدهٔ جهان توسط منتقدین انگلیسی سالنامهٔ فیلم بولتن، ۱۹۷۱م.
دایره مینا (۱۳۵۷)
مدرسه‌ای که می‌رفتیم (۱۳۵۹)
اجاره‌نشین‌ها (۱۳۶۵)، تدوین
شیرک (۱۳۶۶)، تهیه‌کننده
هامون (۱۳۶۸)، تهیه‌کننده
بانو (۱۳۷۰)
سارا (۱۳۷۱)، تهیه‌کننده
پری (۱۳۷۳)، تهیه‌کننده
لیلا (۱۳۷۵)، تهیه‌کننده
درخت گلابی (۱۳۷۶)، تهیه‌کننده
داستان‌های جزیره (اپیزود اول، دختردایی گمشده) (۱۳۷۷)
میکس (۱۳۷۸)، تهیه‌کننده، طراح صحنه و لباس
بمانی (۱۳۸۰)، تهیه‌کننده، تدوین، طراح صحنه و لباس
مهمان مامان (۱۳۸۲)، تهیه‌کننده
سنتوری (۱۳۸۵) (با نام نخستین تولدت مبارک)
فرش و فرشته (فیلم کوتاه) از اپیزودهای فرش ایرانی (۱۳۸۵)
روزهای آشنایی (اپیزود اول، طهران، تهران) (۱۳۸۷)
آسمان محبوب (۱۳۸۸)
همه دانا (۱۳۸۹)
نارنجی‌پوش (۱۳۹۰)

فیلم‌نامه

فیلم‌ها تاریخ هم‌کار فیلم‌نامه‌نویس بر اساس
الماس ۳۳ ۱۳۴۶
گاو ۱۳۴۷ غلام‌حسین ساعدی مجموعه داستان عزاداران بَیَل نوشته غلامحسین ساعدی
آقای هالو ۱۳۴۸ علی نصیریان نمایش‌نامه‌ای به همین نام از علی نصیریان
پستچی ۱۳۴۹
دایره مینا ۱۳۵۲ غلام‌حسین ساعدی داستان آشغالدونی از غلامحسین ساعدی
الموت ۱۳۵۴
قنات ۱۳۵۵ هوشنگ گلشیری داستان معصوم سوم از هوشنگ گلشیری
مدرسه‌ای که می‌رفتیم ۱۳۵۹ فریدون دوستدار
تسخیر شدگان ۱۳۶۰ رمانی به همین نام از فئودور داستایوسکی
سفر به سرزمین آرتور رمبو ۱۳۶۲
اجاره‌نشین‌ها ۱۳۶۵
شیرک ۱۳۶۶ کامبوریا پرتوی
هامون ۱۳۶۸
بانو ۱۳۶۹ ویریدیانا، لویس بونوئل
کارآگاه یحیی ۱۳۷۰
سارا ۱۳۷۱ خانه عروسک هنریک ایبسن
پری ۱۳۷۳ فرانی و زویی نوشتهٔ جروم دیوید سالینجر
لیلا ۱۳۷۵ مهناز انصاریان
درخت گلابی ۱۳۷۶ داستانی به همین نام از گلی ترقی
میکس ۱۳۷۸
مولوس کورپوس ۱۳۷۸ داستانی از غلامحسین ساعدی
بمانی ۱۳۸۰ وحیده محمدی‌فر
مهمان مامان ۱۳۸۲ هوشنگ مرادی کرمانی - وحیده محمدی‌فر داستانی به همین نام از هوشنگ مرادی کرمانی
سنتوری ۱۳۸۶ وحیده محمدی‌فر
آسمان محبوب ۱۳۸۸ وحیده محمدی‌فر
همه دانا ۱۳۸۹ وحیده محمدی‌فر
نارنجی‌پوش ۱۳۹۰ وحیده محمدی‌فر

سایر 
- ایثار(۱۳۵۵)، فیلم مستند کوتاه برای مرکز انتقال خون.
- الموت(۱۳۵۵)، فیلم بلند مستند داستانی در بارهٔ اسلام، تشیع ئ اسماعیلیان برای تلویزیون ملی ایران. تا کنون نمایش داده نشده‌است.
- انفاق(۱۳۵۶)، فیلم کوتاه مستند، ۱۰ دقیقه، برای مرکز انتقال خون.
- بخشش(۱۳۵۶)، فیلم کوتاه مستند، برای مرکز انتقال خون.
- پیوند کلیه(۱۳۵۷)، فیلم کوتاه مستند، برای وزارت بهداشت و درمان
- سفر به سرزمین رمبو(۱۳۶۲). فیلم مستند داستانی برای تلویزیون فرانسه. براساس زندگی آرتور رمبو

بازیگران مهرجویی 
بسیاری از مطرح‌ترین بازیگران ایران در فیلم‌های مهرجویی حضور داشته‌اند. بازیگرانی مانند: عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جمشید مشایخی، پرویز فنی‌زاده، فخری خوروش، محمدعلی کشاورز، فروزان، سعید کنگرانی، اسماعیل محمدی، مرضیه برومند، ایرج راد، حمیده خیرآبادی، اکبر عبدی، فردوس کاویانی، خسرو شکیبایی، فریماه فرجامی، بیتا فرهی، توران مهرزاد، نیکی کریمی، علی مصفا، محمدرضا شریفی‌نیا، حسن پورشیرازی، بهرام رادان و گلشیفته فراهانی.


حضور جهانی 
ساخته شدن فیلم «گاو» در آخرین سال‌های دههٔ ۴۰ خورشیدی سینمای ایران را که تا پیش از آن حضور کم‌رنگی در جشن‌واره‌های جهانی داشت به عنوان سینمایی متفکر و قابل اعتنا به منتقدان جهانی معرفی کرد. «سینمای ایران اگر تولد خود را مدیون سپنتا و مردان پیشگامی باشد که پس از وی آمدند، شناسایی جهانی خود را بی‌تردید به داریوش مهرجویی مدیون است.» 

جوایز 
در این بخش جوایزی که داریوش مهرجویی به عنوان کارگردان یا فیلم‌نامه‌نویس یا تهیه‌کننده برنده شده‌است به تفکیک فیلم‌ها آمده‌است. بعضی از فیلم‌ها جوایز متعدد دیگری نیز برنده شده‌اند که در مقالهٔ مربوط به خود فیلم‌ها آمده‌است.

گاو
۱۹۷۰ (۱۳۴۹) - جایزهٔ بهترین فیلم‌نامه از دومین جشنوارهٔ سپاس، برای فیلم گاو.
۱۹۷۰ (۱۳۴۹) - جایزه دوم بهترین فیلم در فستیوال بین‌المللی فیلم تهران.
۱۹۷۱ (۱۳۵۰) - جایزهٔ منتقدان بین‌المللی (مجمع بین‌المللی منتقدان فیلم)، سی و دومین دورهٔ جشنوارهٔ ونیز. برای فیلم گاو.
بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران، در رای‌گیری منتقدان سینمایی ایران سال‌های ۱۳۵۱، ۱۳۶۷، ۱۳۷۸.
آقای هالو
۱۳۵۰ - بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه و جایزهٔ اول به عنوان بهترین فیلم، جشنواره‌ٔ سپاس برای فیلم آقای هالو.
- ۱۹۷۱م. ۱۳۵۰ه.خ. جایزهٔ مخصوص هیئت داوران جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم مسکو. برای فیلم آقای هالو.
پستچی
۱۹۷۲ - جایزهٔ کلیسای پروتستان‌ها و پلاک طلایی هیات داوری جشنوارهٔ جهانی فیلم برلین.
۱۹۷۵ - جشنوارهٔ جهانی رتردام هلند، بهترین فیلم.
۱۹۷۲ - تقدیر شده در جشنوارهٔ جهانی فیلم ونیز.
۱۹۷۲ - فیلم هفتم ار ده فیلم برگزیدهٔ جهان توسط منتقدان انگلیسی سالنامهٔ «فیلم بولتن».
دایره مینا

دایرهٔ مینا در جشنواره‌هایی متعددی از قبیل پاریس، برلین، وایدولید (اسپانیا)، سینماتک اونتاریو (کانادا)، موزهٔ هنرهای زیبای بوستون (آمریکا)، جشنواره فیلم بین‌المللی هنگ کنگ (هنگ کنگ)، ... به نمایش درآمد و جوایزی را نصیب خود کرد.
۱۹۷۷ - جایزهٔ بزرگ «آنتن دو» از جشنوارهٔ جهانی فیلم پاریس.
۱۹۷۸ - جایزه ویژهٔ بین‌المللی کاتولیک‌ها، جشنوارهٔ جهانی فیلم برلین.
۱۹۷۸ - جایزهٔ منتقدین بین‌المللی از جشنوارهٔ جهانی فیلم برلین.
۱۹۸۰ - جایزه بهترین فیلم، جشنواره فیلم پراد فرانسه.
مدرسه‌ای که می‌رفتیم
۱۹۸۴ - نمایش در بخش خارج از مسابقه در جشنوارهٍ نانت.
هامون
۱۳۶۸ (۱۹۹۰) - سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و فیلم‌نامه جشنواره سینمایی فجر.
۱۹۹۱ - جایزهٔ برنز بهترین فیلم در بیست و چهارمین جشنوارهٔ جهانی فیلم هیستون.
۱۹۹۱ - جایزهٔ سوم جشنوارهٔ جهانی فیلم توکیو.
برگزیده شده به عنوان «بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران» در شماره‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ ماهنامهٔ سینمای فیلم، توسط خوانندگان.
بانو
۱۹۹۸ - جایزهٔ ویژهٔ «فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های فیلم» و نمایش در بخش «فروم» جشنواره برلین.
سارا
۱۹۹۳ - جایزهٔ «صدف طلایی» بهترین فیلم در چهل و یکمین جشنوارهٔ جهانی فیلم سن‌سباستین اسپانیا.
۱۹۹۳ - سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه جشنواره سینمایی فجر.
۱۹۹۳ - جایزهٔ نقرهٔ بهترین فیلم در جشنوارهٔ فیلم نانت- سه قاره، فرانسه.
۱۹۹۴ - جایزهٔ دوم بهترین فیلم منتخب تماشاگران در جشنوارهٔ جهانی فیلم «رن» فرانسه.
۱۹۹۴ - برندهٔ جایزه از هجدهمین جشنوارهٔ جهانی فیلم سائوپائولو، برزیل.
۱۹۹۵ - برندهٔ جایزه از دوازدهمین جشنوارهٔ جهانی فیلم حراره، زیمباوه.
پری
۱۹۹۵ - سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره سینمایی فجر.
لیلا
۱۹۹۵ - بهترین کارگردانی در اولین جشن سینمای ایران.
۱۹۹۵ - بهترین فیلم‌نامه در اولین جشن سینمای ایران.
کسب عنوان «موفق‌ترین فیلم ایرانی» با ۲۹ حضور بین‌المللی در سال ۱۳۷۷.
بمانی
۲۰۰۳ - جایزهٔ ویژهٔ جشنوراهٔ بروکسل، بلژیک.
مهمان مامان
۲۰۰۴ - برندهٔ جایزهٔ بهترین فیلم بیست و دومین جشنواره جهانی فیلم فجر، تهران.
نارنجی‌پوش
۲۰۱۲ - جایزه ویژه هیئت داوران سی‌امین دوره جشنواره فیلم فجر
سایر
- ۱۳۸۵ جایزه یک عمر فعالیت تأثیر گذار فرهنگی، جایزه یلدا، به همت انتشارات کاروان و ماهنامه جشن کتاب
۲۰۰۴ - تقدیر برای یک عمر فعالیت هنری در جشنوارهٔ زردآلوی طلایی در ارمنستان.

سانسور و توقیف 
«بیشتر فیلمهای مهرجویی، ناخواسته تیغ دردناک سانسور را پذیرفته‌اند» «او احتمالا تنها فیلمسازی است که هم پیش از انقلاب فیلمهایش توقیف شده، و هم پس از انقلاب.» در جدول زیر فاصله‌ٔ بین ساخته شدن و اجازهٔ پخش گرفتن فیلم‌های مهرجویی آمده‌است. فیلم الموت که در سال ۱۳۵۵ ساخته شد و فیلم بلند مستند سینمایی بود و در مورد اسلام و تشیع و اسماعیلیان بود و برای تلویزیون ملی ایران ساخته شده بود هرگز به نمایش در نیامد و گفته شد فیلم مفقود شده‌است. فیلم سنتوری هم که در ۱۳۸۵ ساخته شده‌است به دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم اجازهٔ اکران عمومی نگرفت تا این که در دولت دهم بدون اکران عمومی وارد شبکهٔ خانگی (ویدیویی) شد.

فیلم‌ها تاریخ ساخت تاریخ پخش سال‌های محاق
گاو ۱۳۴۸ ۱۳۴۹ ۱
دایره مینا ۱۳۵۳ ۱۳۵۶ ۳
الموت ۱۳۵۵ مفقود شده -
مدرسه‌ای که می‌رفتیم ۱۳۵۹ ۱۳۶۹ ۱۰
بانو ۱۳۶۹ ۱۳۷۶ ۷
سنتوری ۱۳۸۵ 1389 4

آثار مکتوب 

ترجمه 
- بعد زیبایی شناختی و زیباشناختی واقعیت اثر:هربرت مارکوزه
- جهان هولوگرافیک اثر: مایکل تالبوت، انتشارات هرمس
- یونگ، خدایان و انسان مدرن اثر آنتونیو مورنو
- نمایشنامه‌های غرب واقعی و طفل مدفون اثر: سام شپارد
- آوازه‌خوان طاس و ترس اثر اوژن یونسکو

رمان 
- به خاطر یک فیلم بلند لعنتی اثر: داریوش مهرجویی
- در خرابات مغان اثر: داریوش مهرجویی

سایر 
۱۳۴۵-۱۳۴۴ سردبیر مجلهٔ پارس‌ریو منتشر شده در لوس آنجلس
۱۳۴۴ - بوف کور، رساله‌ای درباره رمان صادق هدایت به زبان انگلیسی
۱۳۴۶ - مقالهٔ مفتش بزرگ و روشن‌فکران رذل داستایوسکی

معرفی کتاب

اخلاق در فیلمنامه نویسی

ترجمه‌ی‌ مریم خرقه پوش

برخورد با برخی عنوان‌های تازه در دنیای نشر کتاب ممکن است گاهی شما را حتی در مقام یک خواننده‌ی حرفه‌یی کتاب نیز به شگفتی وادارد!

این شگفتی ممکن است گاهی در نگاه اول از آشنایی با نام یا عنوان کتاب به و‌جود آید. کتاب «اخلاق در فیلمنامه‌نویسی» یکی از همان عنوان‌های شگفتی‌آفرین است که حتی سینمادوستان حرفه‌یی را نیز به نوعی شگفتیِ آمیخته به تحسین وامی‌دارد؛ چرا که کم‌تر کسی می‌تواند باور داشته باشد که اخلاق و رعایت اصول اخلاقی و خدشه‌دار نکردن حق و حقوق دیگران نیز می‌تواند در دنیای فیلمنامه‌نویسان مقوله‌یی ارزشمند و قابل اعتنا به حساب آید!

اگر از ما بپرسند که به‌راستی اخلاق در فیلمنامه‌نویسی چه معنایی دارد، با تکیه بر مطالب ساده و روشن این کتاب می‌توان گفت که: «این اصول اخلاقی برای فیلمنامه‌نویسانی است که به‌واقع برای آن چه که می‌نویسند ارزش قایل‌اند؛ آن‌هایی که از اهمیت صحنه‌های فیلم و تأثیر آن‌ها بر مخاطب آگاه‌اند، کسانی که می‌خواهند فیلمنامه‌های پرمعنایی بسازند با گفتاری بانفوذ که در عین جلب مخاطب پذیرای او نیز باشد».

کتاب اخلاق در فیلمنامه‌نویسی نوشته‌ی «مریلین بکر» با ترجمه‌ی «مریم خرقه‌پوش»، از جمله کتاب‌های جدید انتشارات بنیاد سینمایی فارابی است که در سال 1387، با تأکید بر اصول اخلاقی، برای فیلمنامه‌نویسان چاپ و انتشار یافته است.

در یادداشت ناشر طی چند سطر کوتاه بر این واقعیت تأکید می‌شود که اگر در جامعه‌ی غربی مطرح کردن مقوله‌ی اخلاق در سینما - آن هم در فیلمنامه‌نویسی - تا حدودی خنده‌دار به نظر می‌رسد، برعکس در کشور ما، که توجه به نگرش‌های دینی پراهمیت تلقی می‌شود، امری بسیار جدی و قابل اعتنا به شمار می‌آید.

کتاب حاضر اگرچه پاسخ همه‌جانبه و کاملی به بایدها و نبایدها در مقوله‌ی اخلاق در فیلمنامه‌نویسی ارایه نمی‌دهد، با این حال، می‌تواند آغازی برای مطرح شدن چنین مباحثی باشد.

با یک پرسش کلیدی ممکن است از خود بپرسیم چرا اخلاق؟ چرا من؟ چرا حالا؟ در نخستین بخش از این کتاب نویسنده بر این اعتقاد است که همه‌ی ما در تغییر جهان سهیم هستیم و سهم ما هرچند ممکن است کوچک باشد اما بسیار پراهمیت تلقی می‌شود. مهم این است که ما در دلمان به خوب زندگی کردن اعتقاد عمیقی داشته‌ باشیم.

برای نویسنده‌ی کتاب که اخلاق از زمان کودکی‌اش امری مهم و ارزشمند بوده، در عین حال از مقوله‌های دشوار نیز به حساب می‌آمده است چرا که در تمام شکل‌های گوناگون نویسندگی حرفه‌یی - شعر، داستان کوتاه، رمان، روزنامه‌نگاری، مستندهایی برای رادیو و تلویزیون، برنامه‌ی کودک، مجموعه‌های کوتاه تلویزیونی و فیلمنامه - رعایت مسایل اخلاقی بسیار پراهمیت تلقی می‌شود؛ به همین سبب می‌کوشد تا در سراسر این کتاب از پراهمیت بودن اخلاق سخن بگوید و مقوله‌ی اخلاق همواره برای او موضوع پراهمیتی باشد.

در مقدمه‌ی کتاب بر عنوان «اندیشیدن قبل از نوشتن» تأکید می‌شود؛ گویی کل کتاب برای فیلمنامه‌نویسان متفکر نوشته شده است! نویسنده در بخش دیگری از کتاب با عنوان «مسئولیت اجتماعی» می‌کوشد تا این اعتقاد روشن خود را به خواننده نیز انتقال دهد که مسئولیت نویسندگان به وظایفی چون آگاه کردن، الهام دادن یا پرورش نوع بشر یا تلاش برای ارتقای زندگی آن‌ها مربوط می‌شود.

فیلمنامه‌نویس بااخلاق از نظر نویسنده‌ی این کتاب کسی است که شرح و توصیف هیچ تصویری را در فیلمنامه‌اش ثبت نکند تا معیارهای اخلاقی جامعه را نادیده بگیرد! از احساسات تماشاگر در جهت ایجاد احساس همدردی در صحنه‌های جنایت، اعمال خطا و شیطانی و گناه نباید استفاده شود.

هرگز نباید قوانین طبیعی یا انسانی در فیلمنامه‌ی شما مورد ریشخند و تمسخر یا بی‌حرمتی قرار گیرد. توجه به همین ظرایف است که می‌تواند فیلمنامه‌تان را در مدار اخلاق‌گرایی قرار دهد.

مقوله‌ی اخلاق در فیلمنامه‌نویسی به ظرایف گوناگونی اشاره دارد که در بندبند آن می‌توان در مورد سلامت روابط خانوادگی و پرهیز از عناصر ضداخلاقی مغایر مناسبات سالم اجتماعی، نمونه‌های فراوانی را مشاهده کرد که در صورت رعایت یکایک بایدها و نبایدها، فیلمنامه‌نویس می‌تواند اثر خود را از دام ابتذال، وقاحت، کفرگویی، نمایش عریان و وقیحانه‌ی حرکات و صحنه‌های غیراخلاقی و ریشخند عقاید و آرای دینی و مذهبی به خوبی نجات دهد و اثری منطبق با موازین اخلاقی خلق کند.

فیلمنامه‌نویسِ اخلاق‌گرا نمایشِ واقعی خشونت را کاری هنرمندانه نمی‌پندارد، برعکس می‌کوشد تا از عناصری همچون عشق به عنوان کلید سعادتمندی سود جوید و مهربانی و دلسوزی و شفقت و خیرخواهی را به عنوان کلیدهای اخلاقی برای رفتارهای مناسب و انسانی در نوشته‌ی خود به کار گیرد.

گوش دادن به ندای وجدان نیز یکی دیگر از توصیه‌های نویسنده‌ی این کتاب به فیلمنامه‌نویسان اخلاق‌گراست. بی‌اعتنایی به ندای وجدانی اغلب نتیجه‌یی جز آشفتگی و ناهماهنگی کارهایمان در بر نخواهد داشت.

وقتی «شکسپیر» از زبان «هملت» می‌گوید: «وجدان، همه‌ی ما را بزدل می‌کند» در واقع از قدرت وجدان سخن به میان می‌آورد! چرا که وقتی که بترسیم شتاب‌زده و نابخردانه تصمیم نمی‌گیریم و دست به کارهایی بدون فکر و تأمل نمی‌زنیم.

در فصول پایانی این کتاب 380 صفحه‌ییِ خواندنی، تمرین‌های جالبی در نظر گرفته شده است که مهم‌ترین تمرین را می‌توان در چهار صفحه‌ی پایانی کتاب به عنوان نتیجه‌گیری در قالب «فهرست بازبینی اخلاقیات» مورد بررسی قرار داد که این تمرین، نویسنده‌ی فیلمنامه را از مرحله‌ی خلق یک ایده تا نگارش فیلمنامه‌ی نهایی بر اساس مبانی و ارزش‌های اخلاقی، با معیارهای اخلاقی و پایبندی به آن‌ها آشنا می‌سازد .

مونتاژ

انواع مونتاژ

یکی از اصول ابتدایی که تدوین‌گر باید رعایت کند این است که همواره خود را به جای تماشاگر بگذارد ؛ یعنی تماشاگر در هر لحضه‌ی خاص به چه می اندیشد ؟ به کجا می‌خواهد دست یابد؟


مونتاژ عبارت است از اتصال و پیوند هنرمندانه نماهای فیلمبرداری شده در کنار هم طوری که مفهوم خاصی را به بیننده ارائه دهد.

انواع مونتاژ :

1- روایتی: در این مونتاژ داستان را بصورت روایتی بیان می کند.

2- ایده ای: در این روش با المانهای تصویری بیننده موضوع را درک می کند. در روسیه اشخاصی چون ایزنشتاین و پودوفکین کولشوف پیشرو روش ایده ای بودند.

3- پویا و خلاق : یک واقعه بطور غیر مستقیم از نظر صدا یا تصویر مونتاژ شود و به اصطلاح تداوم حرکتی حذف می شود.

4- متضاد : (کنتراست) مونتاژ تصاویر متضاد پشت سر هم مانند نمای انسان لاغر به انسان چاق

5- لایف موتیف : مونتاژ یک تصویر یا صدایی بطور تکرار در طول صحنه

6- مونتاژ تشابه : تشبیه یک چیز با چیز دیگر مانند کشتار کارگران با کشتار گاوها

7- مونتاژ نگاتیو: (قطع نگاتیو ) مونتاژ بر روی فیلم نگاتیو

8- مونتاژ متریک : مونتاژی که دارای ریتم تصویری است و نمای آن با تمپو ۲ - ۴ ۲ - ۴ باشد .

9- مونتاژ کات : چیدن نماها پشت سر هم چه صدا و چه تصویر بدون تروکاژ

10- مونتاژ ذهنی : مونتاژی که نماهای آن نمادین و سمبولیک است . با پیوند دو نما مفهوم سومی بدست می آید.

11- مونتاژ خطی : مونتاژی است که مانند نوار ویدئو بعد از اتمام کار نمی توان قسمتی از آنرا حذف نمود. بایستی کپی جدید کشید.

12- مونتاژ غیر خطی : مانند مونتاژ بر روی فیلم و نگاتیو یا مونتاژ کامپیوتری که بر روی یک خط نیست و می توان هر قسمتی را که مورد احتیاج نباشد حذف نمود .

13- مونتاژ تداومی : مونتاژی که در آن تداوم حرکت بازیگر و صحنه دیده شود.

14- مونتاژ ساختاری : (بنیادی) مونتاژی که در آن نماهای مرده و زائد و اضافات حذف شوند .

15- مونتاژ ناسینگ : مونتاژی که در آن روی هم افتادگی تصاویر غیر از صدای آن باشد.

16- مونتاژ سینگ : هم سطح و مستقیم

17- راف کات : سر هم کردن نماهای فیلمبرداری شده بدون حذف اضافات

18- فاین کات : سر هم نمودن نماها و حذف اضافات و به عبارتی دیگر انتخاب بهترین نما از بین نما های فیلمبرداری شده را فاین کات می گویند.

تاثیرات مونتاژ :

1- زمان : با مونتاژ می توان زمان را بیش از حد کشدار و یا فشرده نمود .

2- مکان : با مونتاژ می توان دو لوکیشن را که در دو جای مختلف فیلمبرداری شده اند در کنار هم قرار داد.

3- موضوع : با مونتاژ می توان تداوم موضوع بوجود آورد و چند موضوع را که در یک زمان به وقوع می پیوندند نشان داد.